Η υπερπροστασία των παιδιών, αν και συνήθως προέρχεται από την αγάπη και την επιθυμία των γονέων να τα προστατεύσουν από πόνο, απογοήτευση ή αρνητικές εμπειρίες, μπορεί τελικά να έχει σοβαρές αρνητικές συνέπειες στη συναισθηματική και ψυχολογική ανάπτυξή τους.

Οι γονείς που επιλέγουν να ελέγχουν υπερβολικά τη ζωή των παιδιών τους συχνά πιστεύουν ότι έτσι τα προστατεύουν, όμως στην πραγματικότητα τους στερούν τις βασικές δεξιότητες που χρειάζονται για να αναπτύξουν μια υγιή προσωπικότητα και να αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις της ζωής. Λέγοντας συνεχώς «όχι», απαγορεύοντας νέες δραστηριότητες ή περιορίζοντας εμπειρίες της ηλικίας τους —όπως το να μάθουν ποδήλατο με δύο ρόδες—, περνάνε στο παιδί το μήνυμα ότι ο κόσμος είναι επικίνδυνος και ότι δεν μπορεί να τα καταφέρει μόνο του.

Το αποτέλεσμα είναι ότι τα παιδιά μεγαλώνουν με φόβο να παίρνουν αποφάσεις και ρίσκα, αμφισβητούν τις ικανότητές τους και δυσκολεύονται να αναγνωρίσουν τις πραγματικές τους δυνατότητες.

Συμπεριφορές υπερπροστατευτικών γονιών

• Παίρνουν αποφάσεις αντί του παιδιού, όπως επιλογή ρούχων ή δραστηριοτήτων.
• Λύνουν τα προβλήματά του ή επεμβαίνουν συνεχώς στη ζωή του.
• Διαφωνούν ή τσακώνονται με δασκάλους και προπονητές για να εξασφαλίσουν ειδική μεταχείριση.
• Αντιδρούν υπερβολικά σε μικροπροβλήματα ή πτώσεις, ακόμα και αν δεν υπάρχει κίνδυνος τραυματισμού.
• Απαιτούν από το παιδί να φέρεται «σωστά» και με απόλυτη ευπρέπεια μπροστά σε ενήλικες.
• Επιβάλλουν αυστηρούς κανόνες καθαριότητας, περιορίζοντας το παιχνίδι και την εξερεύνηση.
• Χρησιμοποιούν αυστηρές τιμωρίες και υπερβολικό έλεγχο στη συμπεριφορά.

Μακροπρόθεσμες συνέπειες

Τα παιδιά που μεγαλώνουν με υπερπροστατευτικούς γονείς συχνά:

• Δεν αντέχουν τις στρεσογόνες καταστάσεις ή τις αλλαγές στη ζωή τους.
• Δυσκολεύονται να πάρουν αποφάσεις και να αναλάβουν ευθύνες.
• Εκδηλώνουν υπερβολικό θυμό, χαμηλή αυτοπεποίθηση, κατάθλιψη ή διαταραχές πανικού.
• Αναπτύσσουν συναισθηματική εξάρτηση και προβλήματα στις σχέσεις τους.
• Μπορεί να εμφανίσουν διαταραχές πρόσληψης τροφής ή κοινωνική απομόνωση.

Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς

Οι γονείς χρειάζεται να μάθουν να αφήνουν το παιδί να αναπτύξει αυτονομία, να παίρνει αποφάσεις και να βιώνει φυσιολογικές απογοητεύσεις. Μια πιο ελαστική και υποστηρικτική προσέγγιση βοηθά τα παιδιά να μεγαλώσουν ως υγιείς ενήλικες, ικανούς να αντιμετωπίζουν τις δυσκολίες και τις αλλαγές της καθημερινότητας με αυτοπεποίθηση.

Ο γονικός ρόλος είναι απαιτητικός, και η υπερβολική ανησυχία ή ο έλεγχος μεταφέρεται στα παιδιά, δημιουργώντας έναν φαύλο κύκλο φόβου και ανασφάλειας. Η αγάπη σημαίνει συχνά να αφήνεις το παιδί να μάθει από τις εμπειρίες του και να χτίσει τη δική του δύναμη και αυτονομία.