Η έλλειψη σιδήρου είναι μια από τις πιο συχνές διατροφικές ελλείψεις παγκοσμίως και επηρεάζει εκατομμύρια ανθρώπους, ιδιαίτερα γυναίκες, παιδιά και άτομα με χρόνια νοσήματα. Συχνά συνοδεύεται από χαμηλή φερριτίνη – την κύρια αποθήκη σιδήρου στο σώμα – γεγονός που μπορεί να υποδεικνύει ακόμα και προκλινικά στάδια σιδηροπενίας, πριν εμφανιστεί αναιμία.

Τι είναι ο Σίδηρος και η Φερριτίνη;

Σίδηρος: Ιχνοστοιχείο ζωτικής σημασίας για τη μεταφορά οξυγόνου στο αίμα (μέσω της αιμοσφαιρίνης), την παραγωγή ενέργειας και την εύρυθμη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος.

Φερριτίνη: Πρωτεΐνη που αποθηκεύει τον σίδηρο κυρίως στο ήπαρ, στον σπλήνα και στο μυελό των οστών. Τα επίπεδά της στο αίμα αντανακλούν τα αποθέματα σιδήρου στον οργανισμό.

Συμπτώματα Έλλειψης Σιδήρου & Χαμηλής Φερριτίνης

Η έλλειψη μπορεί να εξελιχθεί σταδιακά, με τα αρχικά συμπτώματα να είναι ήπια ή ασαφή:

• Κόπωση, αδυναμία, υπνηλία
• Χλωμό δέρμα
• Δύσπνοια ή ταχυπαλμία μετά από ήπια άσκηση
• Ευαισθησία στο κρύο
• Τριχόπτωση ή εύθραυστα νύχια
• Πονοκέφαλοι ή ζαλάδες
• Ευερεθιστότητα ή δυσκολία συγκέντρωσης
• Επιθυμία για παράξενες ουσίες (π.χ. πάγος) – γνωστή ως «pica»

Πώς Γίνεται η Διάγνωση;

Μια πλήρης εργαστηριακή εξέταση περιλαμβάνει:

Αιματοκρίτης & Αιμοσφαιρίνη: Ελέγχουν για αναιμία.

Φερριτίνη: Κύριος δείκτης αποθηκών σιδήρου. Τιμές κάτω από 30 ng/mL μπορεί να υποδηλώνουν έλλειψη, ακόμα και χωρίς αναιμία.

Σίδηρος ορού & Κορεσμός Τρανσφερρίνης: Συμπληρωματικοί δείκτες.

CRP (C-αντιδρώσα πρωτεΐνη): Αποκλείει φλεγμονές που επηρεάζουν την αξιοπιστία της φερριτίνης.

Αίτια Έλλειψης Σιδήρου

Μειωμένη πρόσληψη: Φτωχή σε σίδηρο διατροφή (π.χ. χορτοφαγία χωρίς συμπλήρωση).

Κακή απορρόφηση: Γαστρεντερικές παθήσεις (π.χ. κοιλιοκάκη, γαστρίτιδα).

Αυξημένες ανάγκες: Εγκυμοσύνη, εφηβεία, έντονη σωματική άσκηση.

Απώλεια αίματος: Έμμηνος ρύση, γαστρεντερικές αιμορραγίες, αιμοδοσία.

Τροφές Πλούσιες σε Σίδηρο

Ζωικής προέλευσης (αιμικός σίδηρος, πιο απορροφήσιμος): Συκώτι, κόκκινο κρέας, ψάρια, αυγά.

Φυτικής προέλευσης: Φακές, φασόλια, σπανάκι, κινόα, αποξηραμένα φρούτα.

-Συνδυασμός με βιταμίνη C (π.χ. λεμόνι, πιπεριές, πορτοκάλι) ενισχύει την απορρόφηση.

-Αποφυγή ταυτόχρονης κατανάλωσης καφέ, τσαγιού, γαλακτοκομικών, που εμποδίζουν την απορρόφηση.

Αντιμετώπιση και Συμπληρώματα

Όταν η διατροφή δεν επαρκεί, ο γιατρός μπορεί να προτείνει:

Συμπληρώματα σιδήρου (ferrous sulfate, gluconate, bisglycinate): Συνήθως λαμβάνονται με άδειο στομάχι, εκτός αν προκαλούν ενοχλήσεις.

Ενδοφλέβια χορήγηση σιδήρου: Σε περιπτώσεις σοβαρής ανεπάρκειας ή δυσανεξίας στα χάπια.

Η αυτοδιάγνωση και η αυθαίρετη λήψη σιδήρου μπορεί να προκαλέσει τοξικότητα. Πάντα με οδηγία ιατρού.

Συμπέρασμα

Η έλλειψη σιδήρου και φερριτίνης δεν πρέπει να αγνοείται, ακόμα κι αν δεν έχει εξελιχθεί σε αναιμία. Η έγκαιρη διάγνωση και παρέμβαση μπορεί να βελτιώσει σημαντικά την ποιότητα ζωής, μειώνοντας την κούραση, αυξάνοντας την πνευματική διαύγεια και υποστηρίζοντας τη συνολική υγεία.