Τι είναι η οξεία γαστρεντερίτιδα

Πρόκειται για φλεγμονή του γαστρεντερικού σωλήνα – δηλαδή του στομάχου και του εντέρου – και είναι από τις συχνότερες αιτίες νοσηρότητας παγκοσμίως. Συνήθως προκαλείται από ιούς, αλλά μπορεί να οφείλεται και σε βακτήρια ή παράσιτα.

Τα κυριότερα συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• Διάρροια

• Έμετο

• Πυρετό

• Κοιλιακές κράμπες

• Κόπωση

• Πονοκέφαλο

Η διάρκεια των συμπτωμάτων είναι συνήθως σύντομη, λίγες ημέρες, και η νόσος είναι ήπιας ή μέτριας βαρύτητας. Όμως, όταν οι διαρροϊκές κενώσεις υπερβαίνουν τις 3 την ημέρα ή όταν ο ασθενής δεν μπορεί να ενυδατωθεί επαρκώς, μπορεί να απαιτηθεί ιατρική παρέμβαση ή νοσηλεία.

Γαστρεντερίτιδα και τροφική δηλητηρίαση: Ποια η διαφορά;

Παρότι έχουν παρόμοια συμπτώματα (διάρροια, έμετος, κοιλιακό άλγος), η βασική τους διαφορά έγκειται στην αιτία:

• Τροφική δηλητηρίαση: Προκαλείται από κατανάλωση τροφών ή ποτών μολυσμένων με βακτήρια, ιούς, τοξίνες ή χημικές ουσίες. Είναι πιο συχνή το καλοκαίρι, λόγω υψηλών θερμοκρασιών και κακής συντήρησης τροφίμων.

• Ιογενής γαστρεντερίτιδα: Προκαλείται από ιούς και μεταδίδεται κυρίως με άμεση επαφή με πάσχοντα άτομα ή μέσω επιφανειών/αντικειμένων που έχουν μολυνθεί. Τείνει να είναι συχνότερη τους χειμερινούς μήνες λόγω συγχρωτισμού σε κλειστούς χώρους.

Αίτια και διάγνωση

Η γαστρεντερίτιδα προκαλείται κυρίως από:

• Ιούς (70%): Rotavirus, Norovirus, Adenovirus

• Βακτήρια (20%): Salmonella, Campylobacter, Shigella, E.coli κ.ά.

• Παράσιτα (10%): Giardia lamblia, Entamoeba histolytica, Cryptosporidium

Η διάγνωση στηρίζεται σε:

• Ιστορικό και κλινική εικόνα του ασθενούς

• Καλλιέργεια κοπράνων

• Παρασιτολογική εξέταση

• Ιολογικός έλεγχος κοπράνων για ανίχνευση ιών

Πρόληψη: Πρακτικά μέτρα για μείωση του κινδύνου

Για τη μείωση του κινδύνου μόλυνσης, συστήνονται τα εξής προληπτικά μέτρα:

• Καθαρισμός φρούτων, λαχανικών και επιφανειών προετοιμασίας τροφών

• Καλό μαγείρεμα κρέατος, ψαριού και αυγών

• Κατάλληλη ψύξη και συντήρηση των τροφίμων, ειδικά το καλοκαίρι

• Αποφυγή μη παστεριωμένων γαλακτοκομικών

• Συχνό πλύσιμο των χεριών με σαπούνι και νερό

• Εμβολιασμός βρεφών με τα συνιστώμενα εμβόλια για ιογενή γαστρεντερίτιδα

Ποιους επηρεάζει περισσότερο;

Η γαστρεντερίτιδα προσβάλλει κυρίως:

• Βρέφη (ειδικά όσα δεν θηλάζουν)

• Μικρά παιδιά σε παιδικούς σταθμούς

• Ηλικιωμένους

• Άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό

Στατιστικά, σχεδόν όλα τα παιδιά έως 5 ετών θα εμφανίσουν τουλάχιστον ένα επεισόδιο, ενώ κάτω των 3 ετών καταγράφονται κατά μέσο όρο 2,5–5 επεισόδια ετησίως.

Αντιμετώπιση και θεραπεία

Η αντιμετώπιση της οξείας γαστρεντερίτιδας είναι κυρίως υποστηρικτική και επικεντρώνεται στην ενυδάτωση και στην ανακούφιση των συμπτωμάτων.

 Τι περιλαμβάνει η θεραπεία:

• Επαρκής λήψη υγρών: νερό, χαμομήλι, ηλεκτρολύτες

• Αντιπυρετικά και αντιεμετικά (εφόσον χρειάζεται)

• Ξεκούραση

  Τι να προσέξετε:

• Δεν χορηγείται αντιβίωση σε ιογενή γαστρεντερίτιδα.

• Αντιβίωση μπορεί να χρειαστεί σε σοβαρές βακτηριακές λοιμώξεις ή σε ευάλωτους πληθυσμούς (ηλικιωμένοι, άτομα με χρόνια νοσήματα).

• Σε παρασιτικές λοιμώξεις, απαιτούνται ειδικά αντιπαρασιτικά φάρμακα.

Πότε πρέπει να καλέσουμε γιατρό;

Επικοινωνήστε με γιατρό αν παρατηρήσετε:

• Αδυναμία λήψης υγρών για αρκετές ώρες

• Συνεχείς έμετοι

• Πυρετός που δεν υποχωρεί

• Συμπτώματα που επιμένουν για πάνω από 3 ημέρες

• Έντονη αδυναμία, λήθαργος ή σημάδια αφυδάτωσης (ξηροστομία, μειωμένη ούρηση, ζάλη)

Αντιμετώπιση σε παιδιά και βρέφη

Η αφυδάτωση αποτελεί τον σοβαρότερο κίνδυνο για μικρά παιδιά. Αν το παιδί κάνει έμετο, συνιστάται διακοπή σίτισης για 1-2 ώρες και στη συνέχεια ένα κουταλάκι υγρού κάθε 5–10 λεπτά. Σταδιακά αυξάνεται η ποσότητα και ακολουθεί η ήπια επανένταξη στη διατροφή.

Συμπερασματικά

Η οξεία γαστρεντερίτιδα είναι μεν συχνή και τις περισσότερες φορές ήπια, αλλά μπορεί να εξελιχθεί επικίνδυνα εάν δεν αντιμετωπιστεί σωστά, ιδιαίτερα σε παιδιά και ηλικιωμένους. Η σωστή ενυδάτωση, η υγιεινή των τροφίμων, η πρόληψη και η έγκαιρη ιατρική συμβουλή είναι τα βασικά όπλα για την αντιμετώπισή της.