Πρόσφατα μια φράση μου σχολιάστηκε ευρέως: «Δεν μπορείς να θεραπεύσεις έναν άνθρωπο που είναι ανόητος». Η πρόταση αυτή στάθηκε αφορμή για συζήτηση και κριτική, και μου έδωσε το κίνητρο να αποσαφηνίσω τι σημαίνει για μένα «ανόητος άνθρωπος», όχι ως χαρακτηρισμός μειωτικός, αλλά ως περιγραφή μιας υπαρξιακής στάσης.

Ο ανόητος δεν είναι αδύναμος στο μυαλό, αλλά στην ψυχή

Η ανοησία δεν ταυτίζεται με χαμηλό δείκτη νοημοσύνης. Έξυπνοι άνθρωποι μπορούν να σταθούν ανόητοι, ενώ απλοί άνθρωποι της καθημερινότητας αποδεικνύονται πιο ώριμοι. Ανόητος είναι εκείνος που επιλέγει να μην κατανοεί, να αποφεύγει τη σκέψη, να αδιαφορεί για τις συνέπειες των πράξεών του. Είναι αυτός που ενώ βλέπει την πραγματικότητα, προτιμά να την αρνηθεί. Που υψώνει την άγνοιά του σε αξία και την υπερασπίζεται σαν «θησαυρό».

Ο ανόητος δεν μαθαίνει

Η ζωή είναι συνεχής μαθητεία. Κάθε εμπειρία, ακόμη και η πιο οδυνηρή, μας προσφέρει γνώση. Ο ανόητος άνθρωπος απορρίπτει αυτή τη δυνατότητα. Δεν ακούει, δεν αναθεωρεί, δεν προχωρά. Ζει εγκλωβισμένος σε μια αυτάρκεια που καταρρέει με το πρώτο χτύπημα της πραγματικότητας. Η σοφία δεν είναι ποτέ έτοιμη, είναι προϊόν λάθους, δοκιμής, αναγνώρισης. Ο ανόητος, επειδή δεν παραδέχεται λάθη, δεν κερδίζει ποτέ τη σοφία.

Ο ανόητος απομονώνεται

Ο ανόητος άνθρωπος δεν συνδέεται. Ο ανόητος κάνει επιφανειακές σχέσεις, καθώς δεν έχει την ικανότητα ή τη διάθεση να δει τον άλλον ως καθρέφτη. Αντί να επικοινωνεί, μονολογεί. Αντί να μοιράζεται, επιβάλλεται. Αντί να αγαπά, χρησιμοποιεί. Έτσι, εκθέτει τελικά τον εαυτό του. Η απομόνωσή του δεν είναι μοναξιά δημιουργική, είναι «έρημος» που τον κάνει σκληρό και αδιάφορο.

Ο ανόητος φοβάται

Πίσω από την ανοησία κρύβεται συχνά ο φόβος. Ο φόβος να αναμετρηθεί με τον εαυτό του, να παραδεχτεί τις αδυναμίες του, να σταθεί γυμνός απέναντι στην αλήθεια. Ο ανόητος άνθρωπος φοβάται τόσο πολύ, που προτιμά να παραμένει στάσιμος, ακόμη κι αν η στάση αυτή τον οδηγεί στην εσωτερική του φθορά.

Είναι ο ανόητος, εγωπαθής;

Είναι. Η ανοησία του είναι ένα μοτίβο συμπεριφοράς, αναγνωρίζει τα λάθη του, αλλά δεν κάνει τίποτα για να τα διορθώσει. Η ανοησία συνδέεται στενά με την εγωπάθεια: το άτομο δεν μαθαίνει, δεν αλλάζει, δεν προχωρά.

Η φράση μου δεν ήταν σκληρή. Ήταν μια υπενθύμιση. Γιατί τελικά, η πιο μεγάλη ανοησία είναι να σπαταλάμε τη ζωή μας χωρίς να προσπαθούμε να την κατανοήσουμε.

Δρ Θάνος Ασκητής

Ψυχίατρος – Σεξολόγος
Πρόεδρος του Ιατρικού Κέντρου Ψυχικής & Σεξουαλικής Υγείας Λευκωσίας

Social media:

Του Ιατρικού Κέντρου Ψυχικής & Σεξουαλικής Υγείας για το επίσημο site https://www.askitis.cy/ και για τη σελίδα στο Facebook https://www.facebook.com/@thanos.kyprou/?locale=el_GR

Του Δρ Θάνου Ασκητή για Facebook https://www.facebook.com/Dr.Thanos.Askitis/?locale=el_GR

Instagram https://www.instagram.com/thanos_askitis/?hl=el

TikTok https://www.tiktok.com/@draskitis

YouTube https://whttps://www.youtube.com/@thanosaskitis6425ww.youtube.com/@thanosaskitis6425

O αριθμός της Συμβουλευτικής Γραμμής Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας: +30 210 7 79 79 79