Στην εποχή των social media, οι ερωτικές σχέσεις εξελίσσονται μέσα σε ένα περιβάλλον που συνδυάζει άμεση επικοινωνία, συνεχή ορατότητα και έντονη κοινωνική σύγκριση. Αυτή η νέα συνθήκη δεν επηρεάζει μόνο το πώς γνωριζόμαστε, αλλά και το πώς δεσμευόμαστε, πώς διαχειριζόμαστε τις ανασφάλειές μας και πώς χτίζουμε πραγματική συναισθηματική εγγύτητα.

Η ψευδαίσθηση της αφθονίας

Τα social media δημιουργούν την εντύπωση ότι οι επιλογές είναι ατελείωτες. Το «απέραντο ράφι» πιθανών συντρόφων ενισχύει μια νοοτροπία συνεχούς αναζήτησης του καλύτερου, συχνά εις βάρος της εστίασης στο παρόν.

Ψυχικά, αυτό μπορεί να προκαλέσει:

• Άγχος επιλογών, που αυξάνει την αναποφασιστικότητα
• Μειωμένη ανοχή στη ματαίωση, οδηγώντας σε γρήγορη εγκατάλειψη μιας σχέσης με την πρώτη δυσκολία

Εδώ είναι ιδιαίτερα χρήσιμη η Θεωρία Επένδυσης της Rusbult (Rusbult’s Investment Model of Commitment), η οποία εξηγεί την προσκόλληση και τη σταθερότητα στις σχέσεις μέσω τριών παραγόντων: την ικανοποίηση, τις εναλλακτικές επιλογές και την επένδυση (χρόνο, συναισθήματα, κοινές εμπειρίες).

Στο περιβάλλον των social media, οι εναλλακτικές φαίνονται περισσότερες από ποτέ, συχνά υπερτιμημένες σε σχέση με την πραγματική τους αξία. Αυτό αποδυναμώνει την αίσθηση δέσμευσης, ακόμη κι όταν υπάρχει ικανοποίηση από τη σχέση, και μειώνει την τάση για «επένδυση» – ένα κρίσιμο στοιχείο που, σύμφωνα με τη Rusbult, προβλέπει την ανθεκτικότητα και τη διάρκεια μιας ερωτικής σχέσης.

Η «επιμελημένη» εικόνα και η αυτοεκτίμηση

Στα social media βλέπουμε στιγμιότυπα επιτυχίας, έρωτα και … glamour, όχι την πλήρη εικόνα, όχι την καθημερινότητα. Η σύγκριση με ιδανικοποιημένες εκδοχές της ζωής άλλων μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την αυτοεκτίμηση και να ενισχύσει τις ανασφάλειες μέσα στη σχέση.

Αυτό συχνά μπορεί να οδηγήσει σε:

• Μη ρεαλιστικές προσδοκίες
• Αυξημένη ζήλια
• Αμφιβολίες για την αξία της ίδιας της σχέσης

Η θεωρία της Rusbult και εδώ προσφέρει ένα χρήσιμο πλαίσιο: όταν η αυτοεκτίμηση είναι χαμηλή, ο τρόπος που αξιολογούμε τις «εναλλακτικές» (π.χ. άλλα άτομα στο Instagram) γίνεται πιο ασταθής και λιγότερο ρεαλιστικός, γεγονός που μπορεί να κλονίσει την αίσθηση ασφάλειας στη σχέση.

Digital jealousy: η νέα μορφή ζήλιας

Τα social media ενισχύουν μορφές ζήλιας που πριν από 20 χρόνια δεν υπήρχαν:

«Γιατί έκανε like;», «Γιατί ανέβασε αυτό;», «Ποιος/ποια του/της σχολιάζει;».

Το συνεχές ψηφιακό ίχνος δημιουργεί πρόσφορο έδαφος για υπερανάλυση, παρερμηνείες και εντάσεις. Εδώ, η έννοια της επένδυσης επανέρχεται: ζευγάρια με υψηλή αμοιβαία επένδυση τείνουν να δείχνουν μεγαλύτερη εμπιστοσύνη και να αξιολογούν τέτοια ερεθίσματα με λιγότερο καταστροφικό τρόπο.

Η ανάγκη για σαφή όρια

Σε έναν κόσμο που συγχέει το ιδιωτικό με το δημόσιο, τα όρια αποτελούν σημαντικό παράγοντα ψυχικής ευεξίας. Δεν υπάρχει καθολικά «σωστό» πλαίσιο, όμως κάθε ζευγάρι ίσως χρειάζεται να ορίσει τον δικό του «ψηφιακό κώδικα».

Πρακτικά όρια μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Χρόνο χωρίς οθόνες
• Συμφωνία για το τι θεωρείται σεβαστή online συμπεριφορά
• Αποφυγή ελέγχου και παρακολούθησης
• Προστασία της ιδιωτικότητας της σχέσης

Η σαφήνεια και η συνέπεια αυτών των ορίων ενισχύουν το αίσθημα ασφάλειας η οποία αποτελεί βασική προϋπόθεση για να συνεχίσει κάποιο άτομο να επενδύει στη σχέση.

Προς μια υγιή ερωτική ζωή στην ψηφιακή εποχή

Τα social media δεν είναι εχθρός των σχέσεων. Είναι όμως ένας νέος παράγοντας που απαιτεί επίγνωση, ωριμότητα και συναισθηματική αυτορρύθμιση.

Για να ανθίσει μια σχέση σήμερα χρειάζεται:

• Ειλικρίνεια στην επικοινωνία
• Συναισθηματική διαθεσιμότητα
• Εμπιστοσύνη που χτίζεται μέσα από μικρές καθημερινές πράξεις
• Επένδυση: κοινός χρόνος, προσπάθεια, δέσμευση, δημιουργία κοινής ιστορίας

Τελικά, όσο περισσότερο επιλέγουμε να επενδύουμε στη σχέση μας και να την τοποθετούμε πάνω από τις εφήμερες εντυπώσεις του ψηφιακού κόσμου, τόσο πιο πιθανό είναι να δημιουργήσουμε δεσμούς που αντέχουν, όχι μόνο στο χρόνο, αλλά και στον θόρυβο των social media.

Δρ Θάνος Ασκητής

Ψυχίατρος – Σεξολόγος
Πρόεδρος του Ιατρικού Κέντρου Ψυχικής & Σεξουαλικής Υγείας Λευκωσίας

Social media:

Του Ιατρικού Κέντρου Ψυχικής & Σεξουαλικής Υγείας για το επίσημο site https://www.askitis.cy/ και για τη σελίδα στο Facebook https://www.facebook.com/@thanos.kyprou/?locale=el_GR

Του Δρ Θάνου Ασκητή για Facebook https://www.facebook.com/Dr.Thanos.Askitis/?locale=el_GR

Instagram https://www.instagram.com/thanos_askitis/?hl=el

TikTok https://www.tiktok.com/@draskitis

YouTube https://whttps://www.youtube.com/@thanosaskitis6425ww.youtube.com/@thanosaskitis6425

O αριθμός της Συμβουλευτικής Γραμμής Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας: +30 210 7 79 79 79

Tηλέφωνα του Ιατρικού Κέντρου Σεξουαλικής Υγείας Δρς. Θάνου Ασκητή της Κύπρου: 22459555, 99031304