Τα σύκα, πέρα από τη μοναδική γεύση και τη διατροφική τους αξία, αποδεικνύονται και σύμμαχος στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Ένα εντυπωσιακό επιστημονικό εύρημα παρουσιάστηκε πρόσφατα στο ετήσιο Συνέδριο Goldschmidt, το μεγαλύτερο διεθνές συνέδριο γεωχημείας, που πραγματοποιήθηκε στην Πράγα από τις 6 έως τις 11 Ιουλίου 2025, με περισσότερους από 4.000 συμμετέχοντες από όλο τον κόσμο.

Οι συκιές "φυλακίζουν" διοξείδιο του άνθρακα με έναν μοναδικό τρόπο

Μια διεθνής ομάδα ερευνητών από την Κένυα, τις ΗΠΑ, την Αυστρία και την Ελβετία διαπίστωσε ότι τα δέντρα της συκιάς (Ficus spp.) δεν απορροφούν απλώς διοξείδιο του άνθρακα (CO₂) μέσω της φωτοσύνθεσης, όπως τα περισσότερα φυτά, αλλά έχουν την ικανότητα να μετατρέπουν μέρος αυτού του αερίου σε ανόργανο άνθρακα, αποθηκεύοντάς τον με τη μορφή ανθρακικού ασβεστίου (CaCO₃) τόσο στον κορμό τους όσο και στο έδαφος γύρω τους. Αυτή η διαδικασία ονομάζεται οδός οξαλικού-ανθρακικού (oxalate-carbonate pathway).

Τι σημαίνει αυτό για το περιβάλλον;

Ο σχηματισμός ανθρακικού ασβεστίου έχει ιδιαίτερη σημασία, επειδή:

-Αυξάνει το pH του εδάφους, καθιστώντας το πιο αλκαλικό και κατάλληλο για την απορρόφηση σημαντικών θρεπτικών στοιχείων.

-Συμβάλλει στη μακροχρόνια αποθήκευση άνθρακα, αφού ο ανόργανος άνθρακας είναι πιο σταθερός στο έδαφος από τον οργανικό.

- Υποστηρίζει τη βιοποικιλότητα του εδάφους μέσω της δράσης βακτηρίων και μυκήτων που συμμετέχουν στη διαδικασία.

Ποια είδη συκιάς ξεχωρίζουν;

Η έρευνα επικεντρώθηκε σε τρία είδη συκιάς που καλλιεργούνται στην Κένυα, στην κομητεία Samburu. Με τη βοήθεια προηγμένων τεχνικών, όπως η ανάλυση σύγχροτρον στο Stanford Synchrotron Radiation Lightsource, διαπιστώθηκε ότι ο σχηματισμός του ανθρακικού ασβεστίου δεν περιορίζεται στην επιφάνεια του δέντρου, αλλά εκτείνεται βαθιά στο εσωτερικό του ξύλου. Το πιο αποτελεσματικό είδος στην αποθήκευση CO₂ ήταν ο Ficus wakefieldii.

Προοπτικές για την αγροδασοκομία και τη βιώσιμη γεωργία

Ο καθηγητής Mike Rowley, από το Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης, που παρουσίασε τα ευρήματα στο συνέδριο, τόνισε τη σημασία αυτής της ανακάλυψης: αν δέντρα όπως οι συκιές χρησιμοποιηθούν ευρύτερα στην αγροδασοκομία, μπορούν να προσφέρουν διπλό όφελος – παραγωγή τροφής και δέσμευση CO₂ τόσο σε οργανική όσο και σε ανόργανη μορφή.

Ενίσχυση της βιωσιμότητας σε ξηρά και υγρά περιβάλλοντα

Αν και η παρουσία ανθρακικού ασβεστίου είναι ευκολότερα ανιχνεύσιμη σε ξηρότερα κλίματα, οι επιστήμονες επιβεβαιώνουν πως η διαδικασία μπορεί να συμβεί και σε υγρά περιβάλλοντα. Αυτό ενισχύει την προοπτική να εντοπιστούν κι άλλα καρποφόρα ή δασικά είδη με παρόμοιες δυνατότητες, γεγονός που θα μπορούσε να ενισχύσει τις στρατηγικές φύτευσης δέντρων για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.

Επιπλέον πληροφορίες για τα σύκα και τη διατροφική τους αξία:

-Τα σύκα είναι πλούσια σε φυτικές ίνες, ασβέστιο, σίδηρο και αντιοξειδωτικά.

-Έχουν χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη, βοηθώντας στη ρύθμιση του σακχάρου.

- Χρησιμοποιούνται από την αρχαιότητα στην παραδοσιακή ιατρική για καλή πέψη, αντιφλεγμονώδη δράση και ενίσχυση του ανοσοποιητικού.