Οι καρχαρίες στις ελληνικές θάλασσες είναι ένα θέμα που απασχολεί κάθε καλοκαίρι τους λουόμενους και τα μέσα ενημέρωσης.

Υπάρχουν; Είναι επικίνδυνοι; Τι πρέπει να κάνουμε αν συναντήσουμε έναν καρχαρία; Σε αυτό το άρθρο, θα απαντήσουμε σε όλες αυτές τις ερωτήσεις με τεκμηριωμένο τρόπο.

Οι καρχαρίες έχουν πάντα προκαλέσει ενδιαφέρον και φόβο στους ανθρώπους. Η συζήτηση γύρω από αυτούς έχει ενταθεί τελευταία, ειδικά μετά από επιθέσεις σε γειτονικές χώρες και καταγραφές τους σε βίντεο στις ελληνικές θάλασσες.

Καθώς πλησιάζει το καλοκαίρι, οι ερωτήσεις σχετικά με την παρουσία των καρχαριών στην Ελλάδα επανέρχονται στο προσκήνιο. Υπάρχουν; Είναι επικίνδυνοι; Πού εμφανίζονται; Τι να κάνω αν δω έναν καρχαρία; Αυτές οι ερωτήσεις απασχολούν την ελληνική κοινωνία.

Η απάντηση είναι απλή: Ναι, υπάρχουν καρχαρίες στις ελληνικές θάλασσες, και μάλιστα αρκετά είδη. Τα ελληνικά νερά είναι γνωστά για τη βιοποικιλότητά τους, με καρχαρίες να βρίσκονται τόσο κοντά όσο και μακριά από τις ακτές. Από τον Παγασητικό και τον Σαρωνικό μέχρι το Ιόνιο και το Αιγαίο, οι καρχαρίες πλησιάζουν για αναπαραγωγή και τροφή.

Δυστυχώς, η παραπληροφόρηση είναι διαδεδομένη. Η εκπαίδευση σχετικά με τους καρχαρίες είναι ελλιπής, το κράτος δεν έχει οργανώσει επίσημες στρατηγικές ενημέρωσης, και η δημόσια εικόνα τους επηρεάζεται κυρίως από ταινίες τρόμου. Η πραγματικότητα διαφέρει σημαντικά από τα σενάρια του «Jaws».

Ωστόσο, κανείς δεν μπορεί να κατηγορήσει κάποιον που φοβάται τους καρχαρίες. Υπάρχουν άνθρωποι που φοβούνται ακόμη και τα δελφίνια ή τα χταπόδια. Είναι φυσικό, καθώς η θάλασσα δεν είναι το φυσικό περιβάλλον του ανθρώπου.

Σύμφωνα με επιστημονικές ομάδες, όπως το Ελληνικό Παρατηρητήριο Βιοποικιλότητας, δεν υπάρχει συστηματική απειλή από καρχαρίες στις ελληνικές θάλασσες. Δεν έχει καταγραφεί καμία θανατηφόρα επίθεση τα τελευταία 42 χρόνια, με την τελευταία να σημειώνεται το 1983 στην Κέρκυρα.

Αντίθετα, σε γειτονικές χώρες σημειώθηκαν πρόσφατα δύο θανατηφόρες επιθέσεις, μία στο Ισραήλ και μία στην Αίγυπτο, προκαλώντας φόβο στην κοινή γνώμη. Ωστόσο, ο τουρισμός στις χώρες αυτές δεν φαίνεται να έχει επηρεαστεί.

Η φοβία για τους καρχαρίες στις ελληνικές θάλασσες είναι περισσότερο θέμα άγνοιας παρά πραγματικού κινδύνου. Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι οι περισσότερες καταγραφές γίνονται από πολίτες μέσω της πλατφόρμας citizen science, και αυτές οι καταγραφές εμπλουτίζουν τις επιστημονικές βάσεις δεδομένων.

Μερικά από τα είδη που έχουν εντοπιστεί στα ελληνικά νερά περιλαμβάνουν τον μπλε καρχαρία, τον καρχαρία-αλεπού και σπανιότερα τον λευκό καρχαρία. Οι περισσότεροι αποφεύγουν τον άνθρωπο και οι επιθέσεις είναι σπάνιες.

Τι να κάνω αν δω έναν καρχαρία;

Το πιο σημαντικό είναι να παραμείνετε ήρεμοι. Απομακρυνθείτε από το νερό χωρίς απότομες κινήσεις και μην προσπαθήσετε να τον πλησιάσετε ή να τον φωτογραφίσετε. Οι καρχαρίες δεν επιτίθενται χωρίς λόγο, εκτός αν αισθανθούν απειλή. Ενημερώστε τις τοπικές αρχές και, αν είναι δυνατόν, καταγράψτε τον με ασφάλεια.

Καρχαρίες και τουρισμός: Μια παρεξήγηση

Η Ελλάδα υποδέχεται πάνω από 30 εκατομμύρια τουρίστες ετησίως, και η τουριστική ανάπτυξη δεν φαίνεται να επηρεάζεται από τις αναφορές για καρχαρίες. Αντί να αποφεύγουμε το θέμα, θα πρέπει να εκπαιδεύσουμε τον κόσμο να διαχειρίζεται μια πιθανή συνάντηση με έναν καρχαρία. Ακόμη και σε περιοχές όπως η Κρήτη, η Κέρκυρα ή η Χαλκιδική, οι τοπικές κοινότητες αντιμετωπίζουν τις εμφανίσεις καρχαριών με ψυχραιμία.

Οι καρχαρίες στις ελληνικές θάλασσες είναι δείκτης ενός υγιούς θαλάσσιου οικοσυστήματος και είναι οι φύλακες της ισορροπίας των πληθυσμών των ψαριών, χωρίς να περιλαμβάνονται στον ανθρώπινο διατροφικό κύκλο.

10 ερωτήσεις και απαντήσεις για τους καρχαρίες στις Ελληνικές θάλασσες

Υπάρχουν καρχαρίες στην Ελλάδα; Ναι, έχουν καταγραφεί πάνω από 30 είδη καρχαριών στα ελληνικά νερά.

Είναι επικίνδυνοι οι καρχαρίες στην Ελλάδα; Οι περισσότεροι δεν είναι επικίνδυνοι και οι επιθέσεις είναι σπάνιες.

Έχουν υπάρξει επιθέσεις στην Ελλάδα; Η τελευταία θανατηφόρα επίθεση σημειώθηκε το 1983 στην Κέρκυρα.

Έχουν σημειωθεί πρόσφατες επιθέσεις σε γειτονικές χώρες; Ναι, το 2023 σημειώθηκε επίθεση στην Αίγυπτο και τον Απρίλιο του 2025 στο Ισραήλ.

Τι πρέπει να κάνω αν δω καρχαρία μπροστά μου; Να παραμείνεις ήρεμος/η και να απομακρυνθείς ήρεμα από το νερό.

Πόσα είδη καρχαριών υπάρχουν στην Ελλάδα; Έχουν καταγραφεί πάνω από 30 είδη.

Υπάρχουν λευκοί ή τίγρεις καρχαρίες στην Ελλάδα; Λευκοί έχουν καταγραφεί σποραδικά, ενώ τίγρεις δεν έχουν καταγραφεί επίσημα.

Πώς μπορώ να αποφύγω συνάντηση με καρχαρία; Αποφύγετε να κολυμπάτε μακριά από την ακτή και κοντά σε ψαρότοπους.

Τρώγονται οι καρχαρίες; Ναι, αλλά δεν συνιστάται καθώς πολλά είδη είναι υπό εξαφάνιση και περιέχουν βαρέα μέταλλα.

Τι κάνει το κράτος για ενημέρωση και προστασία; Ελάχιστα. Δεν υπάρχουν επίσημοι μηχανισμοί ενημέρωσης και η προστασία βασίζεται σε ιδιωτικές πρωτοβουλίες.