Η υπέρταση αποτελεί μια από τις πιο διαδεδομένες και σοβαρές παθήσεις που απειλούν τη δημόσια υγεία σε παγκόσμιο επίπεδο.

Πρόκειται για την κατάσταση κατά την οποία η αρτηριακή πίεση παραμένει σταθερά αυξημένη, επιβαρύνοντας την καρδιά και τα αιμοφόρα αγγεία, με σοβαρές συνέπειες για την υγεία. Τα τελευταία χρόνια, διεθνείς οργανισμοί υγείας επισημαίνουν την ανάγκη για πιο αυστηρό έλεγχο και πρόληψη της νόσου.

Τον Σεπτέμβριο του 2025, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας παρουσίασε τα πιο πρόσφατα δεδομένα για την υπέρταση, βασισμένα σε ανάλυση στοιχείων από 195 χώρες. Η εικόνα που προκύπτει είναι ανησυχητική: σε σχεδόν όλες τις χώρες, ειδικά σε εκείνες με χαμηλό και μέσο εισόδημα, τα ποσοστά επιτυχούς ελέγχου της υπέρτασης παραμένουν εξαιρετικά χαμηλά — λιγότερο από 20%. Αυτό σημαίνει ότι εκατομμύρια άνθρωποι ζουν με υψηλή πίεση χωρίς κατάλληλη θεραπεία, αυξάνοντας τον κίνδυνο εμφράγματος, εγκεφαλικού επεισοδίου, χρόνιας νεφρικής νόσου και άνοιας.

Η υπέρταση είναι υπεύθυνη για χιλιάδες πρόωρους θανάτους καθημερινά, όμως είναι και η πιο αντιμετωπίσιμη καρδιαγγειακή πάθηση. Η θεραπεία της, είτε με φάρμακα είτε με αλλαγές στον τρόπο ζωής, μπορεί να μειώσει δραστικά τους κινδύνους και να βελτιώσει την ποιότητα ζωής. Ωστόσο, μόνο περίπου 20% των πασχόντων είχαν υπό έλεγχο την αρτηριακή τους πίεση το 2024, γεγονός που υπογραμμίζει το τεράστιο κενό στη φροντίδα.

Ένα πρόσθετο πρόβλημα αφορά την έλλειψη πρόσβασης στα απαραίτητα φάρμακα, ειδικά στις φτωχότερες χώρες, όπου μόλις το 28% των χωρών είχε σταθερή διαθεσιμότητα φαρμάκων για την υπέρταση στις μονάδες υγείας.

Οι οικονομικές συνέπειες της υπέρτασης είναι επίσης σημαντικές: από το 2011 έως το 2025, το κόστος για τις χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος εκτιμάται στα 3,7 τρισεκατομμύρια δολάρια, που αντιστοιχεί περίπου στο 2% του ΑΕΠ τους. Αυτό περιλαμβάνει το κόστος νοσηλείας, απώλειας παραγωγικότητας και κοινωνικής φροντίδας.

Παρά ταύτα, υπάρχει ελπίδα. Με τη σωστή πολιτική βούληση, επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις, τα συστήματα υγείας μπορούν να ενσωματώσουν τον έλεγχο της υπέρτασης στην πρωτοβάθμια φροντίδα, σώζοντας εκατομμύρια ζωές και προάγοντας την καθολική υγειονομική κάλυψη.

Νέες Οδηγίες Διαχείρισης Υπέρτασης στις ΗΠΑ: Τι Αλλάζει;

Οι Ηνωμένες Πολιτείες προχώρησαν σε σημαντικές αλλαγές όσον αφορά την πρόληψη και τη διάγνωση της υπέρτασης, με στόχο να προλάβουν έγκαιρα τις επιπλοκές και να μειώσουν την επιβάρυνση των ασθενών.

Μια βασική αλλαγή είναι η κατάργηση της κατηγορίας «προ-υπέρταση», που μέχρι πρότινος περιλάμβανε ανθρώπους με συστολική πίεση από 120 έως 139 και διαστολική από 80 έως 99 mm Hg. Αντί αυτού, πλέον χρησιμοποιούνται τέσσερις κατηγορίες:

• Αυξημένη αρτηριακή πίεση: συστολική 120-129 και διαστολική κάτω από 80 mm Hg.
• Υπέρταση σταδίου 1: 130-139/80-89 mm Hg.
• Υπέρταση σταδίου 2: 140/90 mm Hg ή υψηλότερη.
• Υπερτασική κρίση: 180/120 mm Hg ή υψηλότερη, που απαιτεί άμεση ιατρική παρέμβαση.

Αυτή η αλλαγή «χαμηλώνει τον πήχη» για τη διάγνωση, αυξάνοντας σημαντικά τον αριθμό των ατόμων που θα ενταχθούν στη θεραπεία. Στόχος είναι η πιο έγκαιρη αναγνώριση και η αποτελεσματική αντιμετώπιση πριν προκύψουν σοβαρές επιπλοκές.

Στην Ευρώπη, οι κατευθυντήριες γραμμές παραμένουν πιο συντηρητικές, με φυσιολογικές τιμές έως 120/80 mm Hg και ήπια υπέρταση να ορίζεται σε υψηλότερα επίπεδα.

Παράλληλα, οι γιατροί καλούνται να ενθαρρύνουν τους ασθενείς να παρακολουθούν την αρτηριακή τους πίεση στο σπίτι, μια πρακτική που βοηθά στην καλύτερη κατανόηση των διακυμάνσεων και στην πιο στοχευμένη θεραπεία.

Οδηγίες για έναν Υγιεινό Τρόπο Ζωής που Βοηθά στην Καταπολέμηση της Υπέρτασης

Οι νέες συστάσεις δίνουν μεγάλη έμφαση στην αλλαγή του τρόπου ζωής ως βασικό εργαλείο στην πρόληψη και τη διαχείριση της υπέρτασης.

Αλκοόλ: Συνιστάται δραστική μείωση της κατανάλωσης. Οι άνδρες καλούνται να μην υπερβαίνουν τα δύο ποτά ημερησίως, ενώ για τις γυναίκες η σύσταση είναι ένα ποτό την ημέρα. Η μείωση της κατανάλωσης αλκοόλ βοηθά στην ελάττωση της αρτηριακής πίεσης και βελτιώνει τη συνολική υγεία.

Αλάτι: Η ημερήσια πρόσληψη αλατιού θα πρέπει να είναι κάτω από 2.300 mg (περίπου 1 κουταλάκι του γλυκού), και ιδανικά να περιορίζεται στα 1.500 mg. Επιπλέον, η χρήση υποκατάστατων αλατιού με κάλιο μπορεί να συμβάλει περαιτέρω στη μείωση της πίεσης, καθώς το κάλιο βοηθά στην ισορροπία των υγρών και στη λειτουργία των αγγείων.

Άσκηση: Η φυσική δραστηριότητα θεωρείται κλειδί για τη μείωση της αρτηριακής πίεσης και τη βελτίωση της καρδιαγγειακής υγείας. Σύμφωνα με τις νέες οδηγίες, για κάθε επιπλέον 30 λεπτά αερόβιας άσκησης την εβδομάδα, η συστολική πίεση μειώνεται κατά 2 mm Hg και η διαστολική κατά 1 mm Hg. Η μέγιστη όφελος επιτυγχάνεται με τουλάχιστον 150 λεπτά δυναμικής άσκησης εβδομαδιαίως, που μπορεί να περιλαμβάνει γρήγορο περπάτημα, τρέξιμο, ποδηλασία ή κολύμβηση.

Η τακτική άσκηση όχι μόνο μειώνει την πίεση, αλλά και βελτιώνει τη λειτουργία της καρδιάς, μειώνει το σωματικό βάρος και προλαμβάνει την εμφάνιση άλλων παθήσεων όπως ο διαβήτης.

Συμπέρασμα

Η υπέρταση είναι μια χρόνια πάθηση που αν δεν αντιμετωπιστεί, μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα υγείας και πρόωρο θάνατο. Οι νέες διεθνείς και αμερικανικές οδηγίες τονίζουν τη σημασία της έγκαιρης διάγνωσης, της προληπτικής αντιμετώπισης και της υιοθέτησης ενός υγιεινού τρόπου ζωής.

Με καλύτερη ενημέρωση, πρόσβαση σε φαρμακευτική αγωγή και αλλαγές στη διατροφή και τη φυσική δραστηριότητα, είναι εφικτό να μειωθούν τα ποσοστά υπέρτασης και οι επιπτώσεις της, σώζοντας εκατομμύρια ζωές και μειώνοντας το οικονομικό βάρος για τις κοινωνίες.