Για τους περισσότερους ανθρώπους, η λέξη «απονεύρωση» προκαλεί άγχος και φόβο, καθώς συνδέεται με πόνο και ταλαιπωρία. Στην πραγματικότητα, όμως, η απονεύρωση –ή αλλιώς ενδοδοντική θεραπεία, σύμφωνα με την ιατρική ορολογία– αποτελεί μία από τις σημαντικότερες πράξεις διατήρησης της στοματικής υγείας. Δεν έχει ως στόχο μόνο να σώσει ένα δόντι από την εξαγωγή, αλλά φαίνεται ότι μπορεί να προσφέρει και σημαντικά οφέλη στη γενικότερη υγεία του οργανισμού, μειώνοντας τον κίνδυνο εμφάνισης παθήσεων όπως ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 και οι καρδιοπάθειες.

Ακόμα κι αν η διαδικασία δεν θεωρείται ευχάριστη εμπειρία, η αξία της γίνεται ξεκάθαρη όταν απαλλάσσει τον ασθενή από τον έντονο πόνο της φλεγμονής, αποκαθιστά τη λειτουργικότητα του στόματος και αποτρέπει την απώλεια ενός φυσικού δοντιού. Επιπλέον, ολοένα και περισσότερα επιστημονικά δεδομένα δείχνουν ότι η καλή στοματική υγεία συνδέεται άμεσα με τη συνολική υγεία του σώματος.

Η σύνδεση των δοντιών και των ούλων με χρόνιες παθήσεις, όπως ο διαβήτης και τα καρδιαγγειακά νοσήματα, έχει τεκμηριωθεί από πολλές μελέτες. Οι χρόνιες φλεγμονές στο στόμα μπορούν να επιτρέψουν σε βακτήρια να περάσουν στην κυκλοφορία του αίματος, προκαλώντας συστηματική φλεγμονή και επηρεάζοντας τον γλυκαιμικό έλεγχο, την ευαισθησία στην ινσουλίνη και τη λειτουργία των αγγείων. Για τον λόγο αυτό, οι τακτικές επισκέψεις στον οδοντίατρο και η σωστή αντιμετώπιση παθήσεων όπως η περιοδοντίτιδα θεωρούνται πλέον αναπόσπαστο μέρος της φροντίδας της γενικής υγείας. Μέχρι πρόσφατα, ωστόσο, δεν ήταν ξεκάθαρα τα επιπλέον οφέλη της ίδιας της απονεύρωσης.

Αυτή τη γνώση ήρθε να ενισχύσει μια πρωτοποριακή κλινική μελέτη από ερευνητές του King’s College του Λονδίνου, τα αποτελέσματα της οποίας δημοσιεύτηκαν στο Journal of Translational Medicine. Οι επιστήμονες εξέτασαν τι συμβαίνει στον οργανισμό μετά από μια επιτυχημένη ενδοδοντική θεραπεία, χρησιμοποιώντας Φασματοσκοπία Πυρηνικού Μαγνητικού Συντονισμού (NMR) για την ανάλυση μορίων στο αίμα 65 ασθενών που είχαν υποβληθεί σε απονεύρωση.

Η μελέτη διήρκησε δύο χρόνια και τα αποτελέσματα ήταν ιδιαίτερα ενθαρρυντικά. Διαπιστώθηκε ότι μετά τη θεραπεία:

• τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα μειώθηκαν αισθητά,
• βελτιώθηκε το λιπιδαιμικό προφίλ, κυρίως όσον αφορά τα τριγλυκερίδια και τα λιπαρά οξέα, γεγονός που υποδηλώνει καλύτερη καρδιαγγειακή υγεία,
• μειώθηκαν οι δείκτες χρόνιας φλεγμονής,
• ο μεταβολισμός συνολικά (γλυκόζη, λιπίδια, πρωτεΐνες) παρουσίασε πιο σταθερή και υγιή λειτουργία.

Η απονεύρωση είναι απαραίτητη όταν ο πολφός του δοντιού –το εσωτερικό του, όπου βρίσκονται τα νεύρα και τα αγγεία– έχει νεκρωθεί ή μολυνθεί. Σκοπός της θεραπείας είναι η απομάκρυνση του μολυσμένου ιστού και η αποφυγή εξαγωγής. Οι ασθενείς της μελέτης είχαν υποβληθεί είτε σε απλή απονεύρωση είτε σε ακρορριζεκτομή λόγω ακρορριζικής περιρριζίτιδας, δηλαδή φλεγμονής γύρω από την κορυφή της ρίζας του δοντιού. Η κατάσταση αυτή μπορεί να προκύψει ως συνέχεια μιας βλάβης του πολφού ή, σπανιότερα, ως επιπλοκή προηγούμενης ενδοδοντικής θεραπείας.

Υπολογίζεται ότι περίπου ο μισός πληθυσμός έχει τουλάχιστον ένα δόντι με ακρορριζική περιρριζίτιδα, όμως πολλοί αποφεύγουν τη θεραπεία από φόβο για τον πόνο ή από λανθασμένες αντιλήψεις σχετικά με τις συνέπειες της απονεύρωσης. Οι ειδικοί, ωστόσο, επισημαίνουν ότι η σύγχρονη ενδοδοντική θεραπεία είναι ασφαλής, αποτελεσματική και σαφώς λιγότερο επώδυνη από τη συνεχή φλεγμονή.

Η Ευρωπαϊκή Εταιρεία Ενδοδοντολογίας τονίζει ότι η απονεύρωση προσφέρει:

• έως και 95% εξάλειψη του πόνου χωρίς υποτροπή,
• 70–90% επιτυχία στη θεραπεία της ακρορριζικής περιοδοντίτιδας,
• διατήρηση των δοντιών σε ποσοστά 80–93% για 2–10 χρόνια και περίπου 70% ακόμη και στα 20 χρόνια,
• αποφυγή εξαγωγών και δαπανηρών λύσεων, όπως τα εμφυτεύματα.

Σύμφωνα με την επικεφαλής της μελέτης, Δρ Sadia Niazi, οι χρόνιες λοιμώξεις του πολφού μπορούν να λειτουργήσουν ως πηγή συστηματικής φλεγμονής, αυξάνοντας τα επίπεδα γλυκόζης και λιπιδίων στο αίμα και, κατ’ επέκταση, τον κίνδυνο σοβαρών παθήσεων όπως ο διαβήτης και οι καρδιαγγειακές νόσοι.

Παρότι απαιτούνται περισσότερες μελέτες για την επιβεβαίωση των ευρημάτων, η σημασία της στοματικής υγείας δεν αμφισβητείται, ιδιαίτερα αν ληφθεί υπόψη ότι:

• η τερηδόνα και τα χαλασμένα δόντια αποτελούν την πιο συχνή μη μεταδοτική ασθένεια παγκοσμίως,
• τα καρδιαγγειακά νοσήματα παραμένουν η κύρια αιτία θανάτου,
• εκατοντάδες εκατομμύρια άνθρωποι ζουν με διαβήτη τύπου 2, αριθμός που αναμένεται να αυξηθεί δραματικά τις επόμενες δεκαετίες.

Έτσι, μια φαινομενικά «απλή» οδοντιατρική πράξη, όπως η απονεύρωση, μπορεί να αποδειχθεί κρίσιμη όχι μόνο για το χαμόγελο, αλλά και για τη μακροπρόθεσμη υγεία ολόκληρου του οργανισμού.