Η κατά πλάκας σκλήρυνση (Multiple Sclerosis - MS) είναι μια χρόνια αυτοάνοση νόσος που επηρεάζει το κεντρικό νευρικό σύστημα — δηλαδή τον εγκέφαλο και τον νωτιαίο μυελό. Πρόκειται για μια πάθηση που εξελίσσεται σταδιακά και μπορεί να έχει σημαντική επίδραση στην ποιότητα ζωής των ασθενών.

Τι είναι η Κατά Πλάκας Σκλήρυνση;

Η κατά πλάκας σκλήρυνση προκύπτει όταν το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται λανθασμένα στη μυελίνη — τη λιπαρή ουσία που περιβάλλει και προστατεύει τις νευρικές ίνες. Η καταστροφή της μυελίνης διακόπτει την ομαλή μεταβίβαση ηλεκτρικών σημάτων μεταξύ του εγκεφάλου και του υπόλοιπου σώματος, οδηγώντας σε πληθώρα νευρολογικών συμπτωμάτων.

Αίτια και Παράγοντες Κινδύνου

Η ακριβής αιτία της νόσου δεν είναι γνωστή, αλλά οι επιστήμονες πιστεύουν ότι εμπλέκονται γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες. Ορισμένοι παράγοντες που ενδέχεται να αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου είναι:

Οικογενειακό ιστορικό

• Φύλο (οι γυναίκες προσβάλλονται συχνότερα)
• Χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D
• Ιογενείς λοιμώξεις (όπως ο ιός Epstein-Barr)
• Γεωγραφική περιοχή (συχνότερη σε βόρειες χώρες)

Συμπτώματα

Τα συμπτώματα ποικίλλουν σημαντικά από άτομο σε άτομο και εξαρτώνται από το ποιο τμήμα του νευρικού συστήματος έχει επηρεαστεί. Τα πιο κοινά συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• Κόπωση
• Μούδιασμα ή μυρμήγκιασμα
• Αδυναμία στα άκρα
• Δυσκολίες στην όραση (όπως θολή όραση ή πόνος στα μάτια)
• Δυσκολία στην ισορροπία και τον συντονισμό
• Προβλήματα μνήμης ή συγκέντρωσης
• Προβλήματα ούρησης ή αφόδευσης

Τύποι της Νόσου

Υπάρχουν διάφοροι τύποι κατά πλάκας σκλήρυνσης:

• Υποτροπιάζουσα-διαλείπουσα (RRMS): Ο πιο συχνός τύπος, με περιόδους έξαρσης και ύφεσης.
• Δευτεροπαθής προϊούσα (SPMS): Εξελίσσεται από τον RRMS και έχει πιο σταθερή επιδείνωση των συμπτωμάτων.
• Πρωτοπαθής προϊούσα (PPMS): Συνεχής επιδείνωση από την αρχή χωρίς σαφείς υποτροπές.
• Καλοήθης MS: Ήπια μορφή με ελάχιστη εξέλιξη, σπάνια διαγιγνώσκεται νωρίς.

Διάγνωση

Η διάγνωση βασίζεται σε:

• Κλινικά συμπτώματα
• Απεικονιστικές εξετάσεις (κυρίως MRI)
• Οσφυονωτιαία παρακέντηση (ανάλυση του εγκεφαλονωτιαίου υγρού)
• Ενδεχομένως ηλεκτροφυσιολογικές εξετάσεις (όπως οπτικά προκλητά δυναμικά)

Θεραπεία

Δεν υπάρχει οριστική θεραπεία για την κατά πλάκας σκλήρυνση, αλλά υπάρχουν θεραπείες που μπορούν να επιβραδύνουν την εξέλιξή της, να μειώσουν τις εξάρσεις και να διαχειριστούν τα συμπτώματα. Οι κύριες κατηγορίες περιλαμβάνουν:

• Φάρμακα τροποποίησης της νόσου (DMTs): Μειώνουν τη συχνότητα των υποτροπών.
• Κορτικοστεροειδή: Χρησιμοποιούνται για τη διαχείριση των εξάρσεων.
• Συμπτωματική αγωγή: Για την αντιμετώπιση της κόπωσης, των μυϊκών σπασμών, των προβλημάτων ούρησης κ.ά.
• Φυσικοθεραπεία και εργοθεραπεία: Για τη διατήρηση της κινητικότητας και της λειτουργικότητας.

Ζωή με την Κατά Πλάκας Σκλήρυνση

Η νόσος μπορεί να επηρεάσει τη ζωή των ατόμων σε πολλαπλά επίπεδα — σωματικά, συναισθηματικά και κοινωνικά. Ωστόσο, με την κατάλληλη ιατρική παρακολούθηση, υποστήριξη και αλλαγές στον τρόπο ζωής (όπως υγιεινή διατροφή, άσκηση και διαχείριση του στρες), πολλοί ασθενείς μπορούν να ζήσουν μια δραστήρια και παραγωγική ζωή.