Η εξάπλωση του ανθεκτικού μύκητα Candidozyma auris (γνωστότερος μέχρι πρόσφατα ως Candida auris) προκαλεί έντονη ανησυχία στις ευρωπαϊκές υγειονομικές αρχές. Η μόλυνση με τον συγκεκριμένο μικροοργανισμό συνδέεται με σοβαρές λοιμώξεις, υψηλή θνησιμότητα, και το κυριότερο — εμφανίζει αντίσταση σε πολλά αντιμυκητιασικά φάρμακα. Πλέον, η παρουσία του καταγράφεται και στην Κύπρο, με τις υγειονομικές αρχές να βρίσκονται σε αυξημένη ετοιμότητα.

Τι είναι ο Candidozyma auris;

Ο Candidozyma auris είναι ένας μύκητας που απομονώθηκε για πρώτη φορά το 2009 στην Ιαπωνία. Έκτοτε, έχει καταγραφεί σε πάνω από 40 χώρες, κυρίως σε χώρους υγειονομικής περίθαλψης, όπως μονάδες εντατικής θεραπείας και γηροκομεία.

Ανήκει στην κατηγορία των "παθογόνων ευκαιρίας", δηλαδή προκαλεί λοίμωξη κυρίως σε ασθενείς με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα, όπως:

• άτομα με καρκίνο ή AIDS,
• ασθενείς με διασωληνωμένους σωλήνες,
• μακροχρόνια νοσηλευόμενοι σε ΜΕΘ.

Εκρηκτική αύξηση στην Ευρώπη

Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC):

• Το 2023 καταγράφηκαν 1.346 κρούσματα σε 18 χώρες της ΕΕ.
• Οι χώρες με τα περισσότερα κρούσματα ήταν η Ισπανία, η Ελλάδα, η Ιταλία, η Ρουμανία και η Γερμανία.
• Σε τουλάχιστον 7 χώρες έχουν σημειωθεί εξάρσεις σε επίπεδο νοσοκομείων.
• Η Κύπρος συγκαταλέγεται πλέον στις χώρες με επιβεβαιωμένα περιστατικά.
• Η διασπορά του μύκητα θεωρείται "σιωπηλή πανδημία" από ορισμένους ειδικούς, καθώς δεν συνοδεύεται πάντα από άμεση εκδήλωση λοίμωξης — πολλοί ασθενείς είναι αποικισμένοι χωρίς συμπτώματα, συμβάλλοντας όμως στη μετάδοση.

Τι τον κάνει τόσο επικίνδυνο;

Ο Candidozyma auris παρουσιάζει τρία κύρια χαρακτηριστικά που τον καθιστούν απειλητικό:

• Αντοχή στα φάρμακα: Πολλά στελέχη είναι ανθεκτικά σε μία ή και περισσότερες κατηγορίες αντιμυκητιασικών φαρμάκων.
• Δυσκολία στη διάγνωση: Συχνά συγχέεται με άλλους μύκητες και απαιτεί εξειδικευμένα εργαστήρια για ακριβή ταυτοποίηση.
• Επιβίωση σε επιφάνειες: Μπορεί να επιβιώσει για μέρες έως εβδομάδες σε ιατρικό εξοπλισμό, κουβέρτες, κρεβάτια και άλλα αντικείμενα, διευκολύνοντας τη νοσοκομειακή μετάδοση.

Τι συμβαίνει στην Κύπρο;

Η Κύπρος εμφανίζεται στις πιο πρόσφατες αναφορές του ECDC ανάμεσα στις χώρες με επιβεβαιωμένα κρούσματα C. auris. Οι υγειονομικές αρχές της χώρας, σε συνεργασία με ευρωπαϊκούς οργανισμούς, έχουν ήδη λάβει τα εξής μέτρα:

• Ενεργοποίηση ειδικών οδηγιών για πρόληψη και έλεγχο λοιμώξεων σε νοσοκομεία.
• Εντατικός έλεγχος απομόνωσης και απολύμανσης για νοσηλευόμενους ασθενείς.
• Ενημέρωση και εκπαίδευση ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού.
• Συνεργασία με μικροβιολογικά εργαστήρια για πρώιμη διάγνωση.
• Αν και τα περιστατικά είναι ακόμα περιορισμένα, υπάρχει σαφής ένδειξη ότι ο μύκητας μπορεί να εγκατασταθεί πιο μόνιμα σε συστήματα υγείας αν δεν ληφθούν αυστηρά προληπτικά μέτρα.

Τι μπορεί να γίνει;

Οι υγειονομικοί φορείς, τόσο στην Κύπρο όσο και στην υπόλοιπη Ευρώπη, καλούνται να ενισχύσουν:

• Την επιτήρηση (εντοπισμός αποικισμένων ασθενών προτού εμφανίσουν συμπτώματα).
• Την υγιεινή χεριών και την τήρηση κανόνων αποστείρωσης.
• Τον εντοπισμό επαφών (π.χ. συγκατοίκων σε θάλαμο) και την προσωρινή απομόνωσή τους.
• Τη διακρατική συνεργασία για την παρακολούθηση κρουσμάτων κατά τις μετακινήσεις ασθενών.

Συμπέρασμα

Η εμφάνιση του Candidozyma auris στην Κύπρο και η γενικευμένη εξάπλωσή του στην Ευρώπη αποτελούν ηχηρή υπενθύμιση της ανάγκης για συνεχή εγρήγορση απέναντι σε νέες μικροβιακές απειλές. Ενώ δεν υπάρχει λόγος πανικού, η πρόληψη και η έγκαιρη αντίδραση είναι το «κλειδί» για να αποφευχθεί ένα ακόμη κρίσιμο βάρος στο ήδη πιεσμένο σύστημα υγείας.